07 – Root Kullanıcısı (Superuser)

Linux sistemimizin bazı kısımları özel korumaya ihtiyaç duyar. Eğer her kullanıcı cat, less, cd, mkdir gibi komutların işlevini değiştirebiliyor olsaydı(sadece siz değiştirebilirsiniz) ortada çok büyük bir güvenlik zaafiyeti olurdu. Sadece internet üzerinden indirdiğiniz bir programın rm komutunun işlevini cd komutuna verdiğini düşünün. Bilgisayarınızdaki dizinleri kendi elinizle silmiş olurdunuz. Bu tarz önemli değişiklikleri sadece root kullanıcısı yapabilir.

Sudo komutu ve Root Kullanıcısı
Sudo komutu ve Root Kullanıcısı

Bilgisayarların bu kadar ulaşılabilir olmadığı dönemlerde çoğunlukla bir bilgisayarı birden fazla kişi kullanıyordu. Root kullanıcısı da genellikle bilgisayarın gerçek sahibine veya biraz daha tecrübeli kullanıcılara veriliyordu. Sebebini doğru tahmin ediyorsunuz.

Günümüzde de hala GNU/Linux sistemlerde hassas/önemli dosyaların sahibini belirlemek için bir adet root kullanıcısı bulunur.

Dipnot: Linux dosya sisteminde bulunan root dizininin(/) root kullanıcısı ile aslında bir alakası yoktur.

Root komutları maksimum yetkiye sahip olduğu için dikkatli kullanılmaları gerekir. Fakat her koşulda bilgisayarınıza bir yazılım kurmak istediğinizde bile bu yetkiye kısa bir süreliğine sahip olmanız gerekir.

Sudo Komutu

Çoğu modern sistemde çalıştırmak istediğiniz komutun root yetkileri ile çalışmasını istiyorsanız çalıştırmak istediğiniz komutun başına sudo yazmanız yeterli olacaktır.(Tabi bunun için sudo’nun bilgisayarınızda kurulu olması gerekir)

$ sudo rm -r /silinmek_istenen_dizin

Örnekteki komutu sudo ile çalıştırmak istediğinizde sistem size root şifrenizi soracaktır. Bu koruma yöntemi sayesinde de her kullanıcı istediği komutu root yetkileri ile çalıştıramayacaktır. Ayrıca sistem belli bir süreliğine sizin root şifrenizi hatırlayacaktır, yani sudo komutunu her kullandığınızda şifrenizi tekrar girmek zorunda kalmazsınız.

Bazı sistemler kullanıcının su komutunu kullanmasına da izin verir. Bu komut sizi yeni bir komut satırına göndererek root kullanıcısı ile otomatik giriş yapar.

Bu özelliğe varsayılan olarak her sistemin izin vermemesinin sebebi genellikle kullanıcıların dalgınlıkla root kullanıcısında olduğunu farketmeyip gündelik işlerini root kullanıcısı ile yapmaları. Örneğin kendi masaüstünüzde root kullanıcısı ile bir dizin oluşturursanız bu dizin root kullanıcısına ait olacak ve bu dizine kendi kullanıcı hesabınızla erişemeyeceksiniz. Tabii ki bunu düzeltmenin yolları var fakat neden ekstra birşey ile uğraşalım ki?

Uzun lafın kısası sisteminizde root olarak gezinmeyin, root şifrenizi de kimseyle paylaşmayın. 😀 Büyük güç, büyük sorumluluk gerektirir.

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir